عنوان دعا چنین است:
و کان من دعائه علیهالسلام فی یوم الفطر اذا انصرف من صلوته قام قائما ثم استقبل القبله، و فی یوم الجمعه، فقال: از دعاهای امام (ع) در روز فطر (اول ماه شوال) است هنگامی که نماز آن را به جا میآورد آنگاه رو به قبله میایستاد و (نیز) در روز جمعه، پس میفرمود:
محتوای دعا
امام (ع) در آغاز دعا به مدح و ثنای الهی پرداخته میفرماید:
یا من یرحم من لا یرحمه العباد، و یا من یقبل من لا تقبله البلاد، و یا من لا یحتقر اهل الحاجه الیه.
ای آنکه رحم میکند کسی را که بندگان به او رحم نمیکنند، و ای آنکه میپذیرد کسی را که اهل شهرها او را نمیپذیرند، و ای آنکه نیازمندانش را خوار نمیگرداند.
آنگاه در قالب دعا نکاتی را دربارهی خداشناسی به ما آموزش میدهد، که پارهای از آن نکات عبارتند از:
- خداوند دست رد به سینهی کسی که به محبت و دوستی او اعتماد دارد نمیزند.
- عمل اندک را میپذیرد و پاداش میدهد.
- به کسی که به او نزدیک شود نزدیک میشود.
[صفحه 184]
- هر بزرگی و بلندی در برابر خداوند کوچک، و هر ارجمندی در برابر او خوار است.
- در رحمت او به روی آنان که خواهانند باز است.
سپس به یکی از سنتهای الهی که در طول تاریخ جریان داشته و دارد اشاره کرده میفرماید: و سنتک الابقاء علی المعتدین حتی لقد غرتهم اناتک عن الرجوع، و صدهم امهالک عن النزوع، روش و سنت تو بر تجاوز کنندگان از حد، رحمت و مهربانی است، تا اینکه مهلت دادن به ایشان، آنها را از بازگشت (از باطل به سوی حق) مغرور ساخته و فریب داده، و شتاب نکردن تو (در کیفر) آنها را از دست برداشتن از (گناه) بازداشته «رحمت خدا برای آنان باعث غوطهور شدن در گناهان و نافرمانیها شده».
آنگاه سبب و دلیل مهلتی که خدا به آنها داده را چنین بیان میفرماید: و انما تانیت بهم لیفیئوا الی امرک، و امهلتهم ثقه بدوام ملکک، فمن کان من اهل السعاده ختمت له بها، و من کان من اهل الشقاوه خذلته لها، و (ایشان غفلت دارند از) اینکه آنان را مهلت دادهای برای آن است که به فرمان تو بازگردند، و اینکه دربارهی (کیفر) آنها شتاب ننمودی از جهت اعتماد به دوام و همیشگی ملک و پادشاهی خود میباشد (چون کسی عجله و شتاب مینماید که از گذشتن وقت بترسد، ولی کسی که بر قدرت و تسلط خویش بر هر که بخواهد و هر وقت که بخواهد اعتماد داشته باشد سببی برای عجله و شتاب او نیست). پس هر که سزاوار نیکبختی بوده خاتمه و پایان کارش را نیکبخت گردانیدی، و هر که شایستهی بدبختی بوده او را از جهت
[صفحه 185]
بدبختی خوار ساختی (کمک و یاری نکرده و به خود واگذاشتی.)
آنگاه در فراز آخر دعا به ما میآموزد این درخواستها را از خداوند داشته باشیم:
1- و اسمع نجوای، رازم را بشنو.
2- و استجب دعایی، دعایم را استجابت کن.
3- و لا تختم یومی بخیبتی، و روزم را به ناامیدی به پایان مرسان.
4- و لا تجبهنی بالرد فی مسالتی، و در خواهشم دست رد بر پیشانیم مزن (مرا ناامید مکن).
5- و اکرم من عندک منصرفی و الیک منقلبی، و رفتنم را از نزدت و بازگشتم را به سویت گرامی دار.
[صفحه 186]